Bugün kış aylarında genelde daha sık karşılaşılan bir durum olan yutkunma zorluğu tıptaki ismi ile Disfaji, yutmada sıkıntıların olduğu anlamına gelir. Yutkunma bozukluğuna bir çok etmen sebep olabilmektedir. Yutkunma zorluğu kişiden kişiye değişir bazı insanlar sıvı yada katı bir yiyeceği zorlanarakta olsa yiyebilir ama bazı durumlarda hasta olan kişi hiçbir şey yiyip içemez duruma gelir. Şimdi sizler ile birlikte başlık başlık inceleyelim.
Yutkunma Zorluğu
Yutkunma zorluğu, ağızdan aldığımız besinlerin mideye ulaşmasını sağlayan boğazdan geçerken harcadığımız enerjiden fazlasını harcamamıza sebep olur. Besinleri ve içecekleri, yiyip içmek için belli sayıda sinirler ve kaslar (26 kas ve 5 sinir) birlikte hareket etmesi gerekmektedir. Dışarıdan tek bir işlem gibi gözüksede iç kısımda olan 26 kas ve 5 sinirin hareketi sonucu yutma işlemi oluşmakta olduğu için karmaşık bir yapıdır. Yutkunma sorunu, yutkunma işleminin herhangi bir aşamasında ortya çıkmaktadır.
Yutkunma zorluğu insanlarda; düzensiz ve yetersiz beslenmeye, kilo, sıvı, vitamin kaybı gibi birçok komplikasyon oluşmasına sebep olur. Yutkunma zorluğu yüzünden kişiler ihtiyacı olan besini ve sıvıyı almakta zorlanır. Yutkunma zorluğunun sebep oldupu fiğer bir hastalık ise zatürredir.
Şimdiye kadar 3 çeşit yutkunma zorluğundan bahsedilmektedir;
Oral Disfaji
oral disfajide problem ağızda yutkunma zorluğu olan hastalardır. bu hastalar da yutkunma zorluğu, inme gibi nörolojik bir sorun geçirmiş hasta kişilerde ortaya çıkmaktadır. Bunun nedeni ise inme gibi durumlardan sonra dil zayıfladığı, güç kaybettiği için çiğnemede zorluk çekme gibi sorunlara yol açar.
Faringeal Disfaji
Faringeal disfaji problemi boğazda meydana gelen sorunlardan ötürü oluşan yutkunma zorluğudur. Boğazda oluşan yutkunma zorluğuna genellikle sinirleri etkileyen nörolojik hastalıklar sebep olmaktadır.(Parkinson hastalığı, felç, amyotrofik lateral skleroz gibi hastalıklar sebep olur.)
Özofageal Disfaji
Özofageal difajiye problem olan sorun yemek borusunun yol açtığı yemek zorluğudur. Buna sebep açan sorunlar ya tıkanma ya da tahriştir. Bu sorun için çözüm cerrahi bir yol izlemektedir.
Yutkunma Zorluğuna Ne Sebep Olur?
Yutkunma zorluğuna sebep olan hastalıklar genellikle inme, kafa travması, multipl skleroz yada bunama gibi nörolojik bir durum yol açmaktadır. Peki ama neden bu hastalıklar mı? Bu hastalıklar boğaz kaslarının zayıflamasına sebep olur. Bunun sonucunda yutulmaya çalışılan besinlerin ağızdan boğaza, boğazdan yemek borusuna taşınmasında zorluklar çıkararak zorlaştırır. Yutulmaya çalışılan besinler bazı durumlar da soluk borusundan aşağıya inerek boğulmaya veya öksürmelere sebep olur.
Yutkunma zorluğuna sebep olan diğer etmenler;
- Reflü
- Boğaz Enfeksiyonları
- Bademcik iltihabı
- Yemek borusu zayıflığı
- Yemek borusunda yara
- Ses teli zayıflığı yada felci
- Tümör
- Akciğer kanseri
- Boyun, göğüs ve sırttan geçirilmiş ameliyatlar
- Nörolojik rahatsızlıklar
- İlaçların yan etkisi
- Yaşa bağlı olarak kas güçsüzlüğü
Yutkunma Zorluğu Belirtileri
yutkunma zorluğu yemek yememizi zorlaştırır buna sebep olacak belirtiler;
- Yutkunamamak
- Yutkunurken ağrı duymak
- Boğazda, göğüste yemek sıkışması hissi
- Salya akıntısı
- Kusmak
- Sık sık mide ekşimesi
- Mide asidinin boğaza geri gelmesi
- Ani kilo kaybı
- Yutma zorluğu sebebinden dolayı daha küçük yiyecekler tercih etmek
Yutkunma Zorluğu (Disfaji) tedavisi
Sebep enfeksiyonlar ise antibiyotik, ağız ve boğaz için gargara ve spreyler ile kullanılarak enfeksiyon atılmaya çalışılır.
Yutkunma zorluğuna ne iyi gelir? Doğal bir yol ise sıcak su içerek boğazın yumuşamasını sağlamaktır.
![[SA]Return](/data/avatars/s/18/18507.jpg?1713441447){kind=avatar}